Συνέντευξη στον Βασίλη Μπλούνα –
Ο συγγραφέας, ιδρυτής της Εκδοτικής Belle Epoque και συνιδρυτής της ιστοσελίδας paopedia.gr, Ανδρέας Οικονόμου, συζητάει με το soccerplus.gr και μας μιλάει για τα τεράστια λάθη των εγκυκλοπαιδειών πάνω στην ιστορία του Παναθηναϊκού, την απήχηση αυτού του εγχειρήματος στους φίλους της ομάδας και σχολιάζει το κάθε βιβλίο ξεχωριστά…
Τι σε ώθησε στο να γίνεις συγγραφέας;
Συνετέλεσαν πολλοί παράγοντες έως ότου λάβω αυτή την απόφαση. Καταρχάς, θαύμαζα από μικρός τον θείο μου (Ιωάννης Κολιόπουλος), που είναι ιστορικός και αφιέρωσε τη ζωή του στη συγγραφή της νεότερης ελληνικής ιστορίας.
Παράλληλα, λόγω της αγάπης μου για τον Παναθηναϊκό και γενικότερα για τον αθλητισμό, ξεκίνησα γύρω στο 2006 να συλλέγω παλιά βιβλία, έγγραφα και φωτογραφίες του Συλλόγου. Η έρευνα αρχικά ήταν τελείως ερασιτεχνική και υποτυπώδης. Όμως έπειτα από τη γνωριμία μου με την υπόλοιπη ερευνητική ομάδα (Αριστοτέλη Μπενόγλου, Σταύρο Μιχελή, Άγγελο Σκλαβουνάκη, Γιώργο Κοκοή, Παναγιώτη Αλαφάκη, Νίκο Πετρόπουλο κ.α.) και όσο συγκεντρωνόταν νέο υλικό, άρχισα να συνειδητοποιώ ότι υπάρχει εκεί έξω ένας τεράστιος, άγνωστος και ανεξερεύνητος κόσμος. Η ιστορία του Παναθηναϊκού που ήταν μέχρι τότε γνωστή, ήταν στηριγμένη σε τεράστια λάθη και ανακρίβειες, ενώ το εύρος που αυτή κάλυπτε, αφορούσε μόνο ένα απειροελάχιστο κομμάτι της πραγματικής ιστορίας του Ομίλου. Συνεπώς, άρχισε να με εξιτάρει το γεγονός πως υπήρχε ένα τεράστιο πεδίο για ουσιαστική έρευνα και αποκαλύψεις.
Τέλος, καθοριστικό ρόλο στο να καταπιαστώ με τη συγγραφή της ιστορίας έπαιξαν ορισμένα πρόσωπα: η γυναίκα μου, Μαρία, με την οποία τρέχουμε πλέον την Εκδοτική Belle Epoque και τρεις καθηγητές μου στη σχολή δημοσιογραφίας του ΑΝΤ1. Οι αείμνηστοι δημοσιογράφοι Χρήστος Πασαλάρης και Ανδρέας Μπόμης (ο οποίος μάλιστα μου παραχώρησε ένα μεγάλο μέρος του αρχείου του, χάρη στο οποίο έκανα τα πρώτα μου βήματα στον χώρο) και ο καλός φίλος, φιλόλογος και επιμελητής Γιάννης Κοκοβιάδης.
Η δυσκολία εύρεσης των στοιχείων;
Υπάρχει μία ισπανική κωμωδία, το “Toc Toc”, στην οποία ένα γκρουπ ανθρώπων που πάσχουν από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή τυχαίνει να βρεθούν για κάποιες ώρες στον ίδιο χώρο, οπότε και επικρατεί το χάος. Όταν προσπαθούμε να βρούμε στοιχεία για κάποιο γεγονός, μου έρχεται στο μυαλό αυτή η ταινία. Το κάθε μέλος της ερευνητικής ομάδας κουβαλάει τις… δικές του τρέλες, όλοι είμαστε τελειομανείς μέχρι αηδίας και έτσι, έχουμε φάει χρόνια ολόκληρα μέσα σε αποθήκες με αρχεία, σε γραφεία ομοσπονδιών, σε βιβλιοθήκες, σε δωμάτια συλλεκτών και παλαιμάχων, ώστε να καλύψουμε το κάθε κενό. Έχουμε ως αρχή μας να μπορούμε να τεκμηριώνουμε με ντοκουμέντα και πρωτογενείς πηγές κάθε τι αναφέρουμε στα βιβλία μας.
Λεωφόρος Ηρώων… Πες μας δυο λόγια για αυτό το πολύ σημαντικό βιβλίο που έχει προεκτάσεις και στην ελληνική ιστορία κατά την περίοδο της κατοχής.
Η «Λεωφόρος Ηρώων» είναι ένα βιβλίο που δεν ήταν προγραμματισμένο να βγει. Στην ουσία ξεπήδησε μέσα από την έρευνα για άλλα βιβλία. Ερευνούσα τη ζωή του Απόστολου Νικολαΐδη και παράλληλα κάναμε μελέτη πάνω στους τίτλους του Ομίλου. Όσο διάβαζα αρχεία (ανέκδοτα μέχρι τότε) που αφορούσαν την περίοδο του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, συνειδητοποίησα την πραγματικά μεγάλη προσφορά του Παναθηναϊκού και των ανθρώπων του, τόσο κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου όσο και στην Κατοχή. Έμαθα για αθλητές που αντιστάθηκαν, που ταλαιπωρήθηκαν, που βασανίστηκαν, που πέθαναν για να υπερασπιστούν τις Ιδέες τους. Και ένιωσα, ως ελάχιστο χρέος προς την προσφορά τους στη χώρα, να δημοσιεύσω σε βιβλίο την ιστορία τους.
Κόμικς για μικρούς και για μεγάλους: Πώς έγινε η αρχή και πώς ήρθε η ιδέα για αυτή την πρωτότυπη δουλειά;
Σχεδιαστής του κόμικ είναι ο Πέτρος Μπάλτας. Τον γνώρισα μέσω facebook και η αρχική του σκέψη ήταν να κυκλοφορήσει ένα graphic novel για το Έπος του Γουέμπλεϊ. Ωστόσο, κουβέντα με τη κουβέντα, καταλήξαμε στο «γιατί να μην κάνουμε μία σειρά κόμικ για το σύνολο της ιστορίας του Παναθηναϊκού». Άλλωστε, έχουμε πλέον τεράστιο όγκο αδημοσίευτου υλικού γύρω από τα πρώιμα χρόνια του Ομίλου και γενικότερα του ελληνικού ποδοσφαίρου, οπότε θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να στηθεί μία πλοκή γύρω από αυτές τις εποχές. Εξυπακούεται, βέβαια, πως στους επόμενους τόμους θα προχωρήσουμε και στα πιο σύγχρονα…
Όμως το να περάσουμε από την ιδέα στην πράξη, δεν ήταν απλή υπόθεση. Χρειάστηκε να στηθεί ο εκδοτικός και για να τα καταφέρουμε, είχαμε την τύχη να βρεθούν δίπλα μας τα κατάλληλα πρόσωπα. Ένα από αυτά είναι η Μαργαρίτα Κωτσίνη, η οποία μας καθοδηγεί με την εμπειρία της συμβουλευτικά (και όχι μόνο) στον χώρο των εκδόσεων. Επίσης, η Πένια Παππά, με τις σύγχρονες ιδέες και εμπειρίες που κατέχει στη γραφιστική, επιμελείται καλλιτεχνικά τους τόμους μας.
«Και Χιλιάδες Τίτλοι». Ένα ακόμα βιβλίο που συμμετέχεις αλλά από την Κάπα Εκδοτική αυτή τη φορά…
Το «Και Χιλιάδες Τίτλοι» είναι ένα έργο που εμπνεύστηκε ο Αριστοτέλης Μπενόγλου και για το οποίο όλοι μας εργαστήκαμε πάρα πολύ σκληρά (σχεδόν για δέκα χρόνια) ώστε να κυκλοφορήσει.
Για την Κάπα Εκδοτική θέλω να πω ότι της οφείλουμε πάρα πολλά. Χωρίς τον Θοδωρή Κουλεδάκη, που είναι ο εκδότης των πρώτων βιβλίων μας, δεν θα είχαμε κατορθώσει να υλοποιήσουμε τα όνειρά μας. Αλλά και για τη σύσταση της Εκδοτικής Belle Epoque, ο Θοδωρής μας βοήθησε και συνεχίζει να το κάνει, τόσο με τις πολύτιμες συμβουλές του (αφού ξαφνικά βρεθήκαμε να κολυμπάμε σε άγνωστα νερά), όσο και τυπογραφικά.
«Λεωφόρος Αλεξάνδρας 160». Εξαιρετική δουλειά…
Σε ευχαριστούμε πολύ. Όπως και στην περίπτωση της «Λεωφόρου Ηρώων», έτσι και αυτό το βιβλίο προέκυψε άκοπα, αφού όσο ερευνούσαμε την ιστορία του Συλλόγου για το «Και Χιλιάδες Τίτλοι» (αλλά και για βιβλία που δεν έχουν ακόμα εκδοθεί), ανακαλύπταμε άγνωστες ιστορίες που καλύπτουν και τα 112 ένδοξα χρόνια του Παναθηναϊκού. Κάποιες από αυτές μας συγκινούσαν, άλλες μας ενθουσίαζαν και ορισμένες μας έκαναν να νιώθουμε πραγματικά περήφανοι. Αποφασίσαμε να συγκεντρώσουμε 160 από αυτές και να τις εκδώσουμε σε ένα βιβλίο με τίτλο τη διεύθυνση του «σπιτιού» του Ομίλου.
Δεν θα ήταν ευχής έργον να έμπαινε και από μια ιστορία στο Match Program;
Σίγουρα θα ήταν, αν και δεν δίνω πολλές πιθανότητες για κάτι τέτοιο.
Paopedia.gr. Πώς ξεκίνησε η ιδέα για αυτή την ιστοσελίδα;
Υπάρχουν τεράστια λάθη –σκόπιμα ή μη– γύρω από την αθλητική ιστορία στις μεγάλες εγκυκλοπαιδικές βάσεις δεδομένων και γι’ αυτό τον λόγο, αποφασίσαμε να ιδρύσουμε τη δική μας παναθηναϊκή εγκυκλοπαίδεια. Άλλωστε, όταν λέμε πως «ο Παναθηναϊκός είναι ο σύλλογος των πρωτοποριών» πρέπει να το εφαρμόζουμε και στην πράξη. Έτσι ιδρύσαμε την πρώτη ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια μεγάλου αθλητικού σωματείου.
Τι επισκεψιμότητα έχει; Αν και υποθέτω ότι με τόσα ιστορικά γεγονότα δεν είναι το πρώτο σας μέλημα…
Πραγματικά δεν είναι το πρώτο μας μέλημα αυτό. Στις μέρες που την ανανεώνουμε με λήμματα και μέσω της προώθησής τους από τα social media, μπαίνουν αρκετές χιλιάδες αναγνωστών. Επίσης, βλέπουμε πως σιγά-σιγά το site επικοινωνεί καλά με την google (σε αυτό συντελεί το γεγονός πως υπάρχουν πληροφορίες για μεγάλες προσωπικότητες, τις οποίες δεν μπορεί κανείς να τις εντοπίσει αλλού) και έτσι πολλοί αναγνώστες έρχονται και μέσα από τις μηχανές αναζήτησης. Μας χαροποιεί που ορισμένα λήμματά μας βρίσκονται στην πρώτη θέση της google. Πάντως ακόμα είμαστε στην αρχή και έχουμε πολύ δουλειά μπροστά μας.
Υπάρχει περίπτωση όταν ξαναρχίσει η αγωνιστική δραστηριότητα να έχετε υλικό – καταγραφή ή αναφορά από τους αγώνες στο paopedia;
Αυτό είναι κάτι χρονοβόρο και θεωρώ πως, στην παρούσα τουλάχιστον φάση, δεν μπορούμε να το υλοποιήσουμε.
Υπάρχει η σκέψη στο paopedia να χωρίσετε όλα τα γεγονότα ανά δεκαετίες;
Πρόκειται για έναν από τους μακροπρόθεσμους στόχους μας. Όμως σε πρώτη φάση πρέπει να δημιουργηθούν τα λήμματα για όλα τα σπουδαία γεγονότα που αφορούν τον Σύλλογο.
H Belle Epoque σημαίνει Όμορφη Εποχή και δείχνει αυτό που ακριβώς μιλάνε τα βιβλία. Η εκδοτική αυτή φτιάχτηκε συγκεκριμένα για τα βιβλία που αφορούν τον Παναθηναϊκό και την βέλτιστη διανομή τους; Και αν ναι πώς επικράτησε αυτή η ονομασία;
Η Εκδοτική Belle Epoque ξεκίνησε πράγματι για να μπορούμε να έχουμε τον πλήρη έλεγχο γύρω από την έκδοση των βιβλίων του Παναθηναϊκού. Όμως στην πορεία αποφασίσαμε να επεκταθούμε και σε άλλους τομείς. Πολύ σύντομα θα κυκλοφορήσουμε μία σειρά βιβλίων ψυχολογίας, ενώ δουλεύουμε και για σειρά μουσικών βιβλίων και περιοδικών.
Όσο για την ονομασία, νονός είναι ο Αριστοτέλης Μπενόγλου, ο πλέον ιδανικός άνθρωπος για εξεύρεση τίτλων. Το πρότεινε και αμέσως το αποδεχτήκαμε για τον εξής λόγο: αφενός Belle Epoque ονομάζεται η εποχή κατά την οποία ιδρύθηκε ο Παναθηναϊκός και αφετέρου, οραματιζόμαστε πως μέσα από την εκδοτική μας θα ξεκινήσει μία νέα, «όμορφη εποχή» για την ιστορική αθλητική έρευνα.
Ο κορονοϊός έχει επηρεάσει τις πωλήσεις;
Σίγουρα έχουν επηρεασθεί οι πωλήσεις, τόσο στους μικρούς εκδοτικούς οίκους, όσο (κυρίως) στους μεγάλους. Ωστόσο, επειδή λόγω και της καραντίνας, το βιβλίο είναι απαραίτητο αγαθό για πολλούς ανθρώπους, κινούνται σε ικανοποιητικούς ρυθμούς τα e-shop. Το ηλεκτρονικό κατάστημα της Εκδοτικής μας είναι το vivliapao.gr, μέσα από το οποίο δίνουμε τόσο τα δικά μας βιβλία όσο και άλλα βιβλία του Παναθηναϊκού.
Το πραγματικά μεγάλο πλήγμα για πολλές εκδοτικές εταιρείες ήταν που αναγκάστηκαν να ακυρώσουν δεκάδες παρουσιάσεις βιβλίων, στις οποίες στήριζαν μέρος του τζίρου τους.
Πωλήσεις σε περίοδο “Παναθηναϊκής κρίσης”;
Συνηθίζουμε να λέμε πως «αν ο Όμιλος τα πήγαινε καλύτερα αγωνιστικά, θα πωλούνταν περισσότερα παναθηναϊκά βιβλία». Τείνω να πιστεύω πως αυτό δεν ισχύει. Ο φίλαθλος του Παναθηναϊκού έχει αποδείξει πως ενδιαφέρεται να μάθει την ιστορία του Συλλόγου και να εξελιχθεί μέσα από αυτήν, είτε σε περιόδους ευημερίας είτε σε καιρούς κρίσης. Και αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός πως ακόμα και τώρα, που το Τριφύλλι δεν είναι όπως το ονειρεύεται κάθε φίλαθλος, τα βιβλία μας εξαντλούνται εν ριπή οφθαλμού και οδηγούμαστε σε επανεκδόσεις.
Συν τοις άλλοις, οι παναθηναϊκοί γονείς τροφοδοτούν τα παιδιά τους με τα βιβλία μας (ειδικά με το κόμικ), ώστε σε μία περίοδο δύσκολη, να μαθαίνουν ποιος είναι πραγματικά ο Σύλλογος που υποστηρίζουν. Και πάντα τρέφουμε την ελπίδα να είναι αυτά τα παιδιά που θα σηκώσουν στο μέλλον ψηλά τον Παναθηναϊκό, διορθώνοντας τα λάθη της δικής μας γενιάς.
Όντως, αρκετά βιβλία που έχεις συγγράψει έχουν ήδη εξαντληθεί και επανακυκλοφορούν, όπως το «Και Χιλιάδες Τίτλοι», «Λεωφόρος Ηρώων» και «Η γέννηση μιας ιδέας», το πρώτο από τα κόμικς. Είναι μια επιβράβευση της προσπάθειας σου αυτό; Πώς το βλέπεις;
Πράγματι τα βιβλία μας πάνε ανέλπιστα καλά. Έχουν γίνει best seller σε μεγάλα βιβλιοπωλεία και ορισμένα εξαντλήθηκαν σε χρόνο ρεκόρ. Όμως θεωρώ πως το γεγονός αυτό δεν είναι τόσο επιβράβευση των κόπων μας, όσο κυρίως δείγμα της μεγάλης δίψας που έχει ο κόσμος του Παναθηναϊκού να μάθει την ιστορία του συλλόγου που τόσο αγαπά.
Μετά από την επιτυχία αυτών των προσπαθειών, είχες κάποιο τηλεφώνημα ή κάποιου είδους επικοινωνία με πρώην αθλητές ή από κάποιον επιφανή Παναθηναϊκό που ήθελε να σχολιάσει το εγχείρημα σου;
Νομίζω πως οι περισσότεροι παράγοντες δεν ενδιαφέρονται τόσο για την ιστορία του Συλλόγου, καθώς όπως είναι αντιληπτό ο ελεύθερος χρόνος τους είναι εξαιρετικά περιορισμένος. Εξαίρεση αποτελεί ο αείμνηστος Ανδρέας Βγενόπουλος, ο οποίος λάτρευε να διαβάζει ιστορικά θέματα του Παναθηναϊκού, καθότι υπήρξε και ο ίδιος υπερπρωταθλητής του Ομίλου στην ξιφασκία.
Όσον αφορά τους παλαίμαχους αθλητές όλων των αθλημάτων, στην ουσία τους βλέπουμε ως συνεργάτες μας, καθώς μας τροφοδοτούν συνεχώς με πληροφορίες και αναμνήσεις τους. Με κάποιους εξ αυτών αναπτύξαμε στο πέρασμα των ετών φιλική σχέση, όπως με τον Ζαχαρία Πιτυχούτη, που δεν είναι πια ανάμεσά μας και τον αγαπούσαμε πάρα πολύ.
Ο απλός κόσμος του Παναθηναϊκού, έχει αποδείξει με τις πωλήσεις ότι στηρίζει όλη αυτή την προσπάθεια. Εσύ τι αντιλαμβάνεσαι από τις διαπροσωπικές επαφές; Έχεις ακούσει κάτι που να σου κάνει εντύπωση από τους απλούς φίλους του συλλόγου;
Με τα χρόνια έχουμε χτίσει έναν πυρήνα φανατικών αναγνωστών, οι οποίοι με τα θερμά τους σχόλια, μας ωθούν να συνεχίζουμε την έρευνα και την έκδοση παναθηναϊκών βιβλίων. Κάποτε ένας φίλος του Παναθηναϊκού, που πλέον έγινε φίλος μας, μας είπε ότι, μέσα από τα βιβλία μας άλλαξε ο τρόπος που αντιλαμβάνεται τον Όμιλο. Τέτοια λόγια νομίζω πως είναι η μεγαλύτερη επιβράβευση που μπορεί να λάβει κάποιος που ασχολείται με την αθλητική ιστορία.
Υπάρχει κάποιο βιβλίο που να σου δημιούργησε την αίσθηση ότι ο κόσμος δέχτηκε με ακόμα μεγαλύτερο ενθουσιασμό από τα υπόλοιπα;
Νομίζω πως αυτό συνέβη με τη «Λεωφόρο Ηρώων» και με το «Και Χιλιάδες Τίτλοι». Το πρώτο καταπιάνεται με ένα ευαίσθητο θέμα, τη φρίκη του πολέμου, και με τις ηρωικές πράξεις αντίστασης των ανθρώπων του Παναθηναϊκού. Και το δεύτερο αγκαλιάστηκε από τους φιλάθλους επειδή μέχρι να εκδοθεί, ουδείς γνώριζε πόσοι στ’ αλήθεια ήταν οι τίτλοι του Παναθηναϊκού σε όλα τα αθλήματα. Μέσα από τα δύο αυτά βιβλία, ο κόσμος φούντωσε, για διαφορετικούς λόγους, με «πράσινη» υπερηφάνεια για τον σύλλογο που λατρεύει.
H πώληση αυτή τη στιγμή γίνεται κυρίως μέσα από το vivliapao.gr και τα βιβλιοπωλεία με τα οποία συνεργάζεστε. Η συνεργασία αυτή σας ικανοποιεί απόλυτα; Υπάρχει κάποια σκέψη για την δημιουργία ενός φυσικού καταστήματος της Belle Epoque ειδικά από την στιγμή που θέλει να επεκτείνει και τις εκδόσεις της;
Είναι κάτι που το έχουμε συζητήσει ως έναν μακροπρόθεσμο στόχο. Όμως ακόμα είμαστε στην αρχή. Μακάρι να πάνε όλα καλά, να εκδώσουμε πολλά βιβλία και να φτάσουμε στο σημείο που θα κρίνουμε αναγκαία τη δημιουργία φυσικού καταστήματος της εκδοτικής.
To δεύτερο μέρος της συνέντευξης θα δημοσιευθεί αύριο και θα αφορά αγωνιστικά θέματα και την οπτική του πάνω στο σήμερα του συλλόγου, τον αστικό μύθο που αφορά τους δυο “αιωνίους”, ενώ θα περιλαμβάνει μια σημαντική αποκάλυψη για το επόμενο του βιβλίο που θα προκαλέσει αίσθηση.
Ακολουθήστε το SoccerPlus στο Google News
