Η χρήση της τεχνολογίας βίντεο στους αγώνες του ποδοσφαίρου, που ανακοινώθηκε ότι θα εφαρμοστεί και στη Super League από την επόμενη σεζόν, αποτελεί πλέον ένα κυρίαρχο σημείο αναφοράς και υπόσχεται παραμείνει στο προσκήνιο τους επόμενους μήνες εν όψει του Παγκοσμίου Κυπέλλου στη Ρωσία.
Μετά από χρόνια συζητήσεων σχετικά με την αναγκαιότητα της εφαρμογής της τεχνολογίας βίντεο να εισαχθεί στο ποδόσφαιρο για να βοηθήσει τους διαιτητές, είδαμε για πρώτη φορά πώς δουλεύει στο Κύπελλο Συνομοσπονδιών, ενώ τώρα χρησιμοποιείται τόσο στην Μπουντεσλίγκα όσο και στη Σέριε Α και σε άλλα πρωταθλήματα.
Στην Αγγλία για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2017 όταν η εθνική Αγγλίας αντιμετώπισε τη Γερμανία σε φιλική αναμέτρηση, ενώ σε επίσημο ματς έκανε ντεμπούτο στις 8 Ιανουαρίου στον αγώνα Κυπέλλου ανάμεσα στην Μπράιτον και την Κρίσταλ Πάλας.
Το νέο σύστημα παρότι ήρθε για να εξαλειφθούν οι συζητήσεις αναφορικά με τις διαιτητικές αποφάσεις, τελικά οδήγησε σε ακόμη περισσότερες διαμάχες.
Συνολικά υπήρξαν καλές και κακές στιγμές για το VAR και είναι σίγουρο πως θα βρίσκεται στο επίκεντρο τους επόμενους μήνες. Αλλά τι ακριβώς είναι το VAR, τι σχεδιάζει να επιτύχει και ποια πρωταθλήματα το υιοθετούν; Εδώ είναι όσα πρέπει να ξέρετε για τη σημαντική αλλαγή που θα λάβει χώρα στον τρόπο που διοργανώνεται το ποδόσφαιρο.
Τι είναι το VAR;
Το VAR σημαίνει βοηθός διαιτητής μέσω βίντεο. Είναι στην πραγματικότητα μία ομάδα τριών ανθρώπων που δουλεύουν μαζί για να αναθεωρήσουν κάποιες αποφάσεις του πρώτου διαιτητή παρακολουθώντας στο βίντεο τα ριπλέι των επίμαχων φάσεων.
Αυτή η ομάδα αποτελείται από έναν εν ενεργεία ή πρώην διαιτητή που θα έχει την ευθύνη του VAR, έναν βοηθό του και τον χειριστή των ριπλέι. Αυτοί οι τρεις άνθρωποι θα βρίσκονται σε μία αίθουσα λειτουργίας του βίντεο, η οποία ουσιαστικά θα είναι μία τράπεζα με οθόνες που θα προσφέρουν διαφορετικές οπτικές γωνίες μέσω της κάμερας.
Τέσσερις τύποι αποφάσεων μπορούν να αναθεωρηθούν με τη χρήση του VAR: Τα γκολ, τα πέναλτι, οι κόκκινες κάρτες και οι κάρτες που έχουν δοθεί σε λάθος παίκτη. Για να ακυρωθεί μία απόφαση που έχει παρθεί στον αγωνιστικό χώρο από τον διαιτητή θα πρέπει να διαπιστωθεί ξεκάθαρο λάθος.
Η διαδικασία αναθεώρησης μίας απόφασης μπορεί να λειτουργήσει με δύο τρόπους: Είτε ο διαιτητής μπορεί να ζητήσει επανεξέταση αφού έχει λάβει την απόφαση, είτε η ομάδα του VAR μπορεί να του συστήσει να γίνει επανεξέταση. Στην τελευταία περίπτωση, εάν το VAR κρίνει ότι υπάρχει πιθανότητα να έχει γίνει ένα ξεκάθαρο λάθος, μπορεί να ειδοποιήσει τον διαιτητή.
Ο διαιτητής έχει τρεις επιλογές: Μπορεί άμεσα να ανατρέψει την αρχική υπόδειξη λαμβάνοντας υπόψη τη συμβουλή του VAR, μπορεί να αναθεωρήσει τη φάση μόνος του σε μία οθόνη που βρίσκεται δίπλα στον αγωνιστικό χώρο, μπορεί τέλος να διατηρήσει την αρχική του απόφαση.
Η τρέχουσα χρήση του VAR
Το VAR προς το παρόν δεν έχει εισαχθεί στους κανόνες του παιχνιδιού, ωστόσο δοκιμάζεται σε διάφορα πρωταθλήματα ανά τον κόσμο από το Διεθνές Συμβούλιο της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (IFAB), το οποίο είναι υπεύθυνο για τους κανόνες του ποδοσφαίρου.
Πρώτα δοκιμάστηκε στις ΗΠΑ σε αναμέτρηση των Β’ ομάδων των Νιου Γιουρκ Ρεντ Μπουλς και του Ορλάντο Σίτι, τον Αύγουστο του 2016.
Εκτοτε έχει εισαχθεί τόσο στην πρώτη κατηγορία της Αυστραλίας όσο και στην πρώτη κατηγορία των ΗΠΑ (MLS).
Επιπλέον, η FIFA εξέτασε το σύστημα σε πολλά διεθνή τουρνουά όπως το περσινό Παγκόσμιο Κύπελλο Under 20 και το Κύπελλο Συνομοσπονδιών. Η Γερμανία, η Ιταλία και η Πορτογαλία έχουν εισάγει το VAR στα πρωταθλήματα της πρώτης κατηγορίας τη σεζόν 2017/18, ενώ το Κόπα Λιμπερταδόρες είχε VAR στους ημιτελικούς και τον τελικό του 2017.
Η χρήση του στο MLS έχει εντυπωσιάσει μέχρι στιγμής τον πρώην διεθνή Αγγλο διαιτητή, Χάουαρντ Γουέμπ, που έχει διευθύνει τελικό τόσο στον Τσάμπιονς Λιγκ όσο και στο Παγκόσμιο Κύπελλο.
Θα χρησιμοποιηθεί το VAR στο Παγκόσμιο Κύπελλο;
Το σχέδιο είναι το VAR να χρησιμοποιηθεί κανονικά το προσεχές καλοκαίρι στα γήπεδα της Ρωσίας.
Ο πρόεδρος της FIFA, Τζιάνι Ινφαντίνο, είναι αισιόδοξος ότι θα αποδειχθεί θετική η προσθήκη του στη διοργάνωση παρά τις επικρίσεις που δέχθηκε στο Κύπελλο Συνομοσπονδιών.
«Τίποτα δεν εμποδίζει τη χρήση του VAR στο Παγκόσμιο Κύπελλο από όσο γνωρίζω», είπε ο Ινφαντίνο πριν τον τελικό του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών. «Μέχρι στιγμής η χρήση του είναι επιτυχής. Μαθαίνουμε, βελτιωνόμαστε και συνεχίζουμε τις δοκιμές», είπε ο πρόεδρος της FIFA και πρόσθεσε: «Χωρίς το VAR, θα είχαμε ένα διαφορετικό τουρνουά, ένα τουρνουά που θα ήταν λιγότερο δίκαιο.
Ο Πιερλουίτζι Κολίνα, που είναι τώρα επικεφαλής της Επιτροπής Διαιτησίας της FIFA, είναι επίσης ικανοποιημένος από την πρόοδο του VAR. «Το έργο βρίσκεται σε εξέλιξη. Εχουμε δει πολύ θετικά αποτελέσματα αλλά γνωρίζουμε ότι μπορούμε να το βελτιώσουμε. Αυτό άλλωστε είναι το φυσιολογικό».
Ο Ινφαντίνο αναμένει ότι η επιβεβαίωση της χρήσης του VAR στο Παγκόσμιο Κύπελλο θα ανακοινωθεί την ερχόμενη άνοιξη, καθώς πιστεύει ότι τα παραδείγματα που έχουν προκύψει από τη χρήση του στο πορτογαλικό και το ιταλικό πρωτάθλημα υποδεικνύουν την αναγκαιότητα της τεχνολογίας βίντεο.
«Το χρειαζόμαστε. Κάθε πρωτάθλημα το χρειάζεται. Αυτό μας δείχνουν οι λίγκες της Πορτογαλίας και της Ιταλίας σε κάθε ευκαιρία. Η οριστική απόφαση θα παρθεί τον Μάρτιο αλλά δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2018 μπορεί να κριθεί από ένα διαιτητικό σφάλμα. Πρέπει να βοηθήσουμε τους διαιτητές και αυτό μπορεί να συμβεί μέσω της τεχνολογίας. Είναι σίγουρα ένα βήμα προς τα μπροστά. Δεν μπορώ να φανταστώ το ποδόσφαιρο χωρίς το VAR. Θα λυθούν πολλά προβλήματα», υποστήριξε ο Ινφαντίνο στα βραβεία της FIFA.
Πότε το VAR θα εισαχθεί στην Πρέμιερ Λιγκ;
Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η Πρέμιερ Λιγκ σχεδιάζει να υιοθετήσει τη χρήση του VAR την τρέχουσα σεζόν. Αυτό σημαίνει ότι η ερχόμενη σεζόν (2018/19), όπου λήγει η περίοδος δοκιμαστικής χρήσης, που διεξάγεται με την σφραγίδα της IFAB, είναι το νωρίτερο που μπορεί να δούμε το VAR στην κορυφαία κατηγορία της Αγγλίας.
Ο Μάικ Ρίλεϊ, που είναι επικεφαλής των διαιτητών στην Πρέμιερ Λιγκ, αποκάλυψε πως το VAR έχει δοκιμαστεί σε ορισμένους αγώνες του πρωταθλήματος φέτος, όμως όχι σε ζωντανό περιβάλλον, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπήρξε πραγματική επικοινωνία με τον διαιτητή.
Αυτό βέβαια υποδηλώνει ότι στις προθέσεις της Πρέμιερ είναι να εισάγει το VAR στο πρωτάθλημα εάν οι δοκιμές της IFAB αποδειχθούν επιτυχείς.
«Η IFAB έχει δεσμευτεί να πειραματιστεί για τουλάχιστον δύο χρόνια επομένως είναι σημαντικό να χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον χρόνο για να διαπιστώσουμε ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να αξιοποιήσουμε την τεχνολογία», τόνισε ο Ρίλεϊ στην Daily Mail το 2017 και επιβεβαίωσε πως οι δοκιμές συνεχίζονται και στην Πρέμιερ.
Το VAR χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Αγγλία στις 8/1 σε παιχνίδι Κυπέλλου (Μπράιτον – Κρίσταλ Πάλας) και χρησιμοποιήθηκε ξανά δύο ημέρες μετά στον πρώτο ημιτελικό για το Λιγκ Καπ ανάμεσα στην Τσέλσι και την Αρσεναλ.
Το VAR υπήρξε και στον αγώνα της Τσέλσι με τη Νόριτς για τον τρίτο γύρο του Κυπέλλου Αγγλίας, όπου ο Γουίλιαν ζήτησε πέναλτι σε μία πτώση του, όμως αντ’ αυτού ο διαιτητής του έδειξε κίτρινη κάρτα, προκαλώντας την οργή του τεχνικού των «μπλε», Αντόνιο Κόντε, καθώς ο ρέφερι αποφάσισε να μην συμβουλευτεί το βίντεο.
«Πιστεύω πρέπει να το βελτιώσουμε εάν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε αυτό το σύστημα. Υπήρχε μία ξεκάθαρη φάση πέναλτι με τον Γουίλιαν, πολύ ξεκάθαρη. Στην Ιταλία το VAR λειτουργεί έξι μήνες και έχει βοηθήσει στο να μειωθούν σημαντικά τα διαιτητικά λάθη», τόνισε ο Κόντε.
Πόσο καλά λειτουργεί το VAR μέχρι στιγμής;
Το πόσο καλά λειτουργεί το VAR εξαρτάται από ποιον ρωτάς…
Η FIFA και ο Ινφαντίνο, όπως αναφέρθηκε και πρωτύτερα, επιμένουν πως το σύστημα, παρότι δεν έχει τελειοποιηθεί είναι επιτυχημένο στο σύνολό του. Σημειώνουν δε ότι στους ομίλους του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών το περασμένο καλοκαίρι έξι σοβαρές αποφάσεις άλλαξαν με τη βοήθεια του VAR. Ο Ινφαντίνο διατράνωσε πως χωρίς το VAR η διοργάνωση θα ήταν διαφορετική και λιγότερο δίκαιη.
Ωστόσο, ορισμένοι παίκτες και προπονητές δεν εντυπωσιάστηκαν. Το κοινό παράπονο που εκφράστηκε είναι ο χρόνος που απαιτείται για να γίνει η αναθεώρηση των αποφάσεων, ότι προκαλείται σύγχυση και ότι σταματά το παιχνίδι.
Αλλο ένα ζήτημα που τέθηκε είναι ότι δεν επιλέγονται όλες οι αμφισβητούμενες αποφάσεις για επανεξέταση. Για παράδειγμα στον μικρό τελικό ανάμεσα στο Μεξικό και την Πορτογαλία στο Κύπελλο Συνομοσπονδιών, ο Πέπε φαίνεται να σπρώχνει τον Εκτορ Μορένο μέσα στη μεγάλη περιοχή. Παρά λοιπόν τις εκκλήσεις των παικτών του Μεξικού ο διαιτητής να δει το ριπλέι το παιχνίδι συνεχίστηκε, ενώ η οθόνη του γηπέδου έδειχνε τη φάση!
«Ορισμένες φάσεις ελέγχονται και άλλες όχι. Πρέπει να βρουν έναν πιο δίκαιο τρόπο», στηλίτευσε ο τερματοφύλακας του Μεξικού, Γκιγέρμο Οτσόα.
Επίσης, το VAR παρότι θεωρητικά παίζει βοηθητικό ρόλο για να παίρνει ο διαιτητής σωστές αποφάσεις δεν σημαίνει ότι τις εγγυάται κιόλας. Για παράδειγμα στον τελικό του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών ο Γκονζάλο Χάρα της Χιλής φάνηκε να χτυπάει με αγκωνιά το πρόσωπο τον Τίμο Βέρνερ της Γερμανίας. Παρότι λοιπόν η φάση εξετάστηκε στο βίντεο, ο διαιτητής έδειξε τελικά μόνο κίτρινη κάρτα.
Στην Μπουντεσλίγκα, οι οπαδοί έχουν επικρίνει τη διάρκεια που χρειάζεται για να ληφθεί μία απόφαση με το VAR και το 47% ζητάει την κατάργησή του σύμφωνα με δημοσκόπηση που διενεργεί το Kicker.
«Ημουν περίεργος να δω πώς θα εξελιχθεί. Τώρα μετά από το πέρας της μισής σεζόν τα συμπεράσματά μου δεν είναι θετικά. Αμφιβάλω ότι μπορεί να βελτιωθεί», είπε τον Δεκέμβριο ο αθλητικός διευθυντής της Λεβερκούζεν, Ρούντι Φέλερ.
Παρομοίως και ο τερματοφύλακας της Γιουβέντους, Τζιανλουίτζι Μπουφόν, επέκρινε τη χρήση του VAR τις πρώτες μέρες της εφαρμογής του στη Σέριε Α: «Μερικές φορές κάνουν υπερβολική χρήση του με συνέπεια να προκύπτουν λάθη. Δεν μου αρέσει αυτό. Εάν χρησιμοποιηθεί με φειδώ θα μπορούσε να μας δώσει εξαιρετικά αποτελέσματα και θα ήταν καλό για το ποδόσφαιρο».
Παρόλα αυτά τόσο στο γερμανικό όσο και στο ιταλικό πρωτάθλημα έχουν πλέον συνηθίσει τη χρήση της τεχνολογίας VAR, ενώ στην Μπουντεσλίγκα έχουν προσθέσει ακόμη έναν βοηθό στην ανάλυση των αποφάσεων για να επιταχυνθεί η λήψη τους.
Στόχος είναι τα θέματα που απασχολούν τώρα το VAR να έχουν εξομαλυνθεί μέχρι το καλοκαίρι όπου θα διεξαχθεί το Παγκόσμιο Κύπελλο με τον Ινφαντίνο να ισχυρίζεται πως θα εξασφαλίσει ότι λάθη όπως το γκολ «φάντασμα» του Παναμά απέναντι στην Κόστα Ρίκα, που εμπόδισε τις ΗΠΑ να φτάσουν στα τελικά της Ρωσίας θα περάσουν στο παρελθόν.
«Οταν διακυβεύεται η πρόκριση σε ένα Παγκόσμιο Κύπελλο και το παιχνίδι αποφασίζεται από ένα λάθος στην ερμηνεία των κανονισμών από έναν διαιτητή, διότι είναι ανθρώπινο ον και όπως όλοι μας μπορεί να κάνει λάθος, τότε είναι η ώρα να διορθώσουμε τα πράγματα. Οταν όλος ο κόσμος έχει δει το λάθος σε λίγα δευτερόλεπτα και ο διαιτητής δεν το είδε, όχι γιατί δεν θέλει, αλλά επειδή δεν μπόρεσε, νομίζω ότι θα πρέπει να κάνουμε τις απαραίτητες κινήσεις για να κάνουμε ένα βήμα μπροστά», συνόψισε ο Ινφαντίνο.
Ακολουθήστε το SoccerPlus στο Google News
