Στον «Λεβιάθαν» ο T. Ηοbbes παρουσιάζει τον 17ο αιώνα την δική του εκδοχή κοινωνικού συμβολαίου. Σε αυτό οι άνθρωποι αναθέτουν οικειοθελώς την εξουσία σε μια ανώτερη αρχή η οποία οφείλει να τους προστατεύσει από το να βλάψουν ο ένας τον άλλον.
Η αρχή αυτή κατέχει το μονοπώλιο του καταναγκασμού και επιβάλει την τάξη με τον τρόπο που εκείνη θεωρεί καλύτερο. Ότι ακριβώς γίνεται το τελευταίο διάστημα δηλαδή με τα έκτακτα μέτρα που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο με απώτερο στόχο την παρεμπόδιση της περαιτερω εξάπλωσης του covid 19.
Η απαγόρευση της ελεύθερης κυκλοφορίας και των συναθροίσεων, το κλείσιμο των χερσαίων συνόρων και η απαγόρευση πτήσεων από και προς της πληγείσες χώρες, στην ουσία επιβεβαιώνει την υπεροχή της κρατικής εξουσίας σε περιόδους παρατεταμένης κρίσης και μάλιστα με την πλήρη συναίνεση από μέρους των πολιτών οι οποίοι δεν είναι σε θέση να προστατεύσουν μόνοι τον εαυτό τους.
Από την άλλη πλευρά, το κυρίαρχο κράτος όπως αυτό διαμορφώθηκε την εποχή της νεωτερικότητας, μετέχει σε ένα περιβάλλον, όπου οι αλληλεπιδράσεις με εθνικούς και υπερεθνικούς φορείς είναι κάτι το αναπόφευκτο. Και αυτή ακριβώς είναι η μεγαλύτερη αντίφαση που έχει γεννήσει η παγκοσμιοποίηση. Την ίδια στιγμή που τα κράτη σε παγκόσμια κλίμακα επιχειρούν να υψώσουν αόρατα τείχη μεταξύ τους, η ανάγκη για διακρατική συνεργασία φαίνεται να είναι πιο έντονη από ποτέ.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), ένας οργανισμός υπερεθνικού χαρακτήρα είναι εκείνος που εκδίδει κατευθυντήριες οδηγίες αναφορικά με τους τρόπους προφύλαξης από τον ιό. Επιστήμονες διαφορετικών εθνικοτήτων συνεργάζονται από κοινού με σκοπό την ανακάλυψη κάποιου αποτελεσματικού φαρμάκου ή ακόμη και του πολυπόθητου εμβολίου.
Χώρες των οποίων το σύστημα υγείας βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης λόγω των αυξημένων περιστατικών (βλέπε Ιταλία), αποζητούν βοήθεια σε τεχνικό επίπεδο αλλά και σε ανθρώπινο δυναμικό από κράτη που έχουν τα μέσα και την διάθεση να προσφέρουν.
Οι πολίτες που βρίσκονται εγκλωβισμένοι κατ΄ οίκον, προχωρούν σε εκτεταμένη χρήση των νέων τεχνολογιών ώστε να επικοινωνήσουν με συγγενείς και φιλικά πρόσωπα τα οποία βρίσκονται σε πολλές περιπτώσεις χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά.
Αλλά και σε επίπεδο ΕΕ, οι συζητήσεις σε επίπεδο ηγετών αναφορικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των οικονομικών συνεπειών της εξάπλωσης του ιού, επιβεβαιώνει με τον πλέον εμφατικό τρόπο την αντιφατικότητα της κατάστασης.
Οι χώρες του Νότου ζητούν την έκδοση ενός ευρω-ομολόγου μέσω του οποίου θα δανειστούν φθηνότερα προκειμένου να χρηματοδοτήσουν τις ανάγκες στην προσπάθεια αντιμετώπισης αυτής της πρωτοφανούς κρίσης.
Την ίδια στιγμή οι εύρωστες χώρες του Βορρά, αρνούνται να «μοιραστούν» ένα τέτοιο χρέος, δείχνοντας για ακόμη μια φορά πως το εθνικό συμφέρον είναι υπεράνω του συλλογικού στα πλαίσια της συμμετοχής σε έναν sui generis οργανισμό με διακυβερνητικά και υπερεθνικά στοιχεία.
Όλες αυτές οι εξελίξεις στην ουσία φουντώνουν εκ νέου την αέναη κουβέντα σχετικά με τον ρόλο του παραδοσιακού έθνους-κράτους σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Οι σκεπτικιστές θεωρούν πως η κρατική κυριαρχία παραμένει αναμφισβήτητη και αποτελεί τη βάση των πάντων.
Η αρχή της αυτοβοήθειας που ήταν ήδη γνωστή από την εποχή του Θουκυδίδη, αποτελεί την μοναδική λύση προκειμένου να διατηρηθεί η ασφάλεια των πολιτών. Οι οπαδοί της παγκοσμιοποίησης από την άλλη μεριά, με αφορμή τα γεγονότα που εξελίσσονται το τελευταίο διάστημα, επιβεβαιώνουν την άποψη που καθιστά το κράτος πολύ μικρό για να ανταποκριθεί σε προκλήσεις όπως αυτή μιας πανδημίας.
Στην πραγματικότητα, η αλήθεια βρίσκεται κάπου στο ενδιάμεσο. Δεν χωρά αμφιβολία πως η εκάστοτε κυβέρνηση οφείλει αρχικά τα εξαντλήσει όλα τα «όπλα» που έχει στα χέρια της προκειμένου να αντιμετωπίσει ένα τέτοιο φαινόμενο με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο. Ωστόσο ο εντός των εθνικών «τειχών», περιορισμός δεν επιλύει σε καμία περίπτωση τα προβλήματα. Μέσα σε ένα περιβάλλον έντονης οικονομικής και πολιτικής αλληλεπίδρασης, το κράτος δεν στερείται της εθνικής του κυριαρχίας σε καμία περίπτωση. Ωστόσο δεδομένων των συνθηκών τείνει να αποκτήσει έναν χαρακτήρα δικτυακό. Πράγμα που συνεπάγεται εκχώρηση αρμοδιοτήτων σε διακρατικούς οργανισμούς και σε περιφερειακό επίπεδο, από κοινού διαμόρφωση πολιτικών με υπερεθνικούς φορείς, επιρροή και επηρεασμός.
Η στοιχειώδης αλληλεγγύη σε τέτοιες περιστάσεις, ακόμη και μεταξύ κρατών που δεν μετέχουν σε ίδιους υπερεθνικού σχηματισμούς, κρίνεται ως επιβεβλημένη, όχι μόνο στην προσπάθεια αντιμετώπισης της υπάρχουσας υγειονομικής κρίσης αλλά και των συνεπειών σε δημοσιονομικό επίπεδο που ήδη έχουν αρχίσει να γίνονται ορατές, προκαλώντας ανησυχία για την εμφάνιση ενός παγκόσμιου οικονομικού κραχ.
Ακολουθήστε το SoccerPlus στο Google News
